TEKNİK ANALİZ

Sadece forex piyasaları için değil tüm finansal piyasalarda kullanılan bir kavramdır. Teknik analiz, geçmiş fiyat hareketlerine bakarak, gelecekte oluşabilecek fiyat hareketlerini tahmin edebilmek olarak açıklanabilir. Yatırımcıların, özellikle forex gibi volatilitenin yüksek olduğu piyasalarda oldukça fazla başvurdukları bir analiz yöntemidir.

DOW Teorisi

Wall Street Journal’ın ilk editörü olan Charles Dow’un düşünceleri modern Teknik Analiz temellidir. Bu düşüncelerin temelinde 3 ana fikir yatmaktadır:

1.  Fiyatlar piyasadaki güçlerin kapsamlı bir yansımasıdır. Verilen herhangi bir zamandaki tüm piyasa bilgileri ve piyasadaki güçler fiyatlara yansır.

2.  Trendlerin geri dönüşünü tespit etme odaklı bir yöntem olduğu için, bir pozisyona giriş zamanını saptamak Teknik Analizle çok daha kolaydır.

3.  Fiyat hareketleri zaman içinde kendini tekrarlar.

Fibonacci Sayıları

Ortaçağın dahi matematikçisi olarak anılan Leonardo Fibonacci, 13. yüzyılın başlarında Liber Abaci adlı bir kitap yayınlamıştı. Bu kitapta ileride kendi adıyla anılacak bir sayı dizisi ortaya koymuştu. Bu sayı dizisindeki her sayı bir önceki sayı ile toplanarak ilerliyordu:

0+1=1, 1+1=2, 1+2=3, 2+3=5, 3+5=8…

0, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377…

Bu sayı dizisinin en dikkat çekici özelliği, her sayının kendisinden bir önceki sayıya bölünmesi ile her aşamada gittikçe 1,618 rakamına yaklaşılmasıdır. Bu rakam matematikte “altın oran” olarak adlandırılmaktadır.

Ekonominin insan hayatının bir parçası olması ve yatırımcının psikolojisini yansıtması sebebiyle finansal piyasalarda da altın oranın izleri görülmektedir. Bu yüzden Fibonacci’nin sayı dizisi, Forex piyasalarında da sıkça kullanılan bir analiz aracı haline gelmiştir.

Fibonacci sayı dizisinde, küçük sayının büyük sayıya bölümü 0,618’e yakın bir oran oluşturur. Büyük sayının küçük sayıya bölümüyle ise 1,618’e yakın bir değer elde edilir. Bu iki değer arasında çeşitli hesaplamalarla kurulan ilişkiler Fibonacci oranlarını vermektedir.

Forex piyasalarında analiz yapılırken bu oranlardan daha çok 0,618, 0,500, 0,382 kullanılmakta, ancak 0,236 ve 0,764 oranlarına da yer verilmektedir. Bahsedilen bu oranlar Forex piyasalarında destek ve direnç seviyelerini belirlemek için kullanılır. Teknik analizde Fibonacci oranlarından faydalanmanın birkaç yöntemi vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

1.Retracement (Düzeltme Seviyeleri)

2.Time Zones (Zaman Aralıkları)

3.Fan

4.Arcs (Yaylar)

5.Expansion

Elliott Dalga Teorisi

Dalga teorisi, Ralph Nelson Elliot’un, kitle hareketlerinin tekrar eden dalga formasyonlarını inceleyerek tahmin yürüttüğü bir teoridir.

Elliot Dalga Teorisinin Temel Prensipleri

Dalga teorisine göre piyasa her ne yapıyorsa belirli bir nedenle yapmakta ve oluşan gelişim kendinden sonraki değişimleri etkileyebilecek önemli verileri oluşturmaktadır.

Yatırımcı verdiği her işlem kararında daha önceki ve mevcut işlemlerden etkilenir böylece işlemin kendisi de bir sonraki hareketi teşvik eder.

Piyasadaki gelişmeler belli bir zaman diliminde belirli bir formasyon oluşturur.  Bu tür formasyonların zamanla tekrarlanabilme özelliği gelecek değişimleri önceden tahmin edebilme fırsatı verir.

Beş Dalga Modeli

Piyasada her türlü fiyat değişimleri tamamlandığında 5 dalgadan oluşan resim çizer. Bu dalgaların 1,3 ve 5 rakamlarıyla işaretlenmiş olan 3’ü ana hareket yönünde değişir  ve bu dalgaların arasına iki aksi hareket dalgası girer. Aksi hareket dalgaları 2 ve 4 rakamlarıyla işaretlenir ve adından da anlaşıldığı gibi ana harekete aksi yönde gelişirler. Hareket ve aksi hareket dalgaları birlikte Beş Dalga Modeli denilen bir dalga formasyonu oluştururlar.

Hareketli Ortalamalar

Belirli bir zaman dilimindeki ortalama fiyatı sembolize eden bu göstergenin güvenilirliği yüksektir. Hareketli ortalamalar, belirli bir zaman diliminde fiyatın olması gerektiği seviye olarak yorumlanır. Aynı zamanda hareketli ortalama seviyeleri, oldukça önemli destek ve direnç seviyeleridir. Örneğin, fiyatın hareketli ortalamanın altında olması durumunda, hareketli ortalama direnç konumundadır. Fiyatın hareketli ortalamanın üstünde olması durumundaysa hareketli ortalama seviyesi destek konumundadır. Hareketli ortalamalar, trend çizgilerine göre destek ve direnç noktası tespitinde çok daha güvenilir sonuçlar vermektedir.

Hareketli ortalamalar üç bașlıkta gruplandırılır:

a)Basit hareketli ortalama

Tercih edilen zaman dilimi içindeki tüm kapanıș fiyatlarının, gün sayısına bölünmesi ile olușturulan hareketli ortalamadır.

b)Ağırlıklı hareketli ortalama

Basit hareketli ortalamada bütün günlerin ağırlığının eșit olması, uzun dönem için hesaplanan hareketli ortalamaların güvenilirliğini azaltmaktadır. Bu nedenle geliștirilen bu ortalamanın hesaplanmasında geçmișten günümüze azalan ağırlıklar kullanılır.

c)Üssel hareketli ortalama

Üssel hareketli ortalama, ağırlıklı hareketli ortalama gibi son günleri ön plana çıkarırken, basit hareketli ortalama gibi ilk günleri ihmal etmez. Üssel hareketli ortalama hesaplanırken, öncelikle ortalaması alınacak gün sayısı tespit edilir. Daha sonra üssel faktörün bulunabilmesi için 2 rakamı seçilen gün sayısına bölünür. Bir sonraki așamada seçilen gün sayısı için basit hareketli ortalama alınır. Daha sonra seçilen gün sayısının son günü kapanıș değerinden, basit hareketli ortalama çıkarılır. Bulunan sonuç üssel faktör ile çarpılır. Elde edilen sonuç pozitif ise basit ortalamaya eklenir. Eğer sonuç negatif ise basit ortalamadan çıkarılır.

MACD (Moving Average Convergence/Divergence)

Ünlü analist ve trader Gerald Appel tarafından geliștirilen bu indikatör, iki hareketli ortalama arasındaki uyum veya uyumsuzluğun tespit edilmesinde kullanılır. MACD, hem trend takip edici, hem de osilatör olarak kullanılabilen, güvenilir bir indikatördür. MACD indikatörü hesaplanıș bakımından basittir. Kısa vadeli hareketli ortalamadan daha uzun vadeli ortalamanın çıkartılması ve farkın üssel hareketli ortalamasının alınmasıyla hesaplanır. Ancak söz konusu olan hareketli ortalamaların periyotları sistematik bir çalıșma sonrası seçilmelidir. Göstergenin yaratıcısı Gerard Appel’e göre 12 günlük üssel hareketli ortalamadan, 26 günlük üssel hareketli ortalamanın çıkarılması ile elde edilir. Daha sonra, dönüș hareketleri ve uyumsuzluğun tespitinde yararlanılan sinyal eğrisi, MACD değerinin 9 günlük üssel hareketli ortalaması alınarak hesaplanır.

RSI – Relative Strength Index

1978 yılında Welles Wilder’ın Teknik Yatırım Sistemlerinde Yeni Kavramlar kitabında tanımladığı RSI, Türkçe’ye göreceli güç indexi olarak çevirilebilir. Yayınlandığı tarihten itibaren geniş yankılar uyandıran RSI bir çok yatırım platformunda sıklıkla kullanılan bir gösterge haline geldi.

Dikey eksende 0 ile 100 arasında bir skalada hareket eden gösterge için 30 ve 70 fiyat seviyesinde iki sınır çizilmiştir. 30 seviyesi altında bulunan RSI fiyatla uyum sağlamayan aşırı satış talebini betimlerken, 70 seviyesi üzerine çıktığında aşırı alım talebini gösterir. Bu sayede fiyat hareketinin yön değiştireceğine ilişkin öncü bilgiler vermeye çalışır. RSI mevcut fiyatın talebi karşılama yetisini belirli sınırlar içinde mümkün görürken, bu sınırların dışına çıkan taleplerin aşırı olacağını ve bir süre sonra fiyatın bunu karşılayamayacağını öngörür. Bunu da yukarıda 70, aşağıda 30 sınır çizgileri ile belirtir. Bu sınırların dışına çıkan değerin kısa vadede bir değişim göstergesi olacağı kabul edilir.

RSI indikatörünün farklı bir kullanım yöntemi de fiyatla uyumsuzluk ya da ıraksama olarak ifade edilen hareketlerin tespitidir. Genellikle fiyatla beraber hareket eden RSI indikatörünün fiyatla uyumsuz hareketi, trend dönüșü olarak yorumlanmaktadır.

BOLLINGER BANTLARI

Hareketli ortalamaların yukarı ve așağı yönde standart sapma değeri kadar kaydırılması ile elde edilen göstergedir. Bollinger bantlarını icat eden ünlü analist ve trader John Bollinger’ a göre, bant çizilirken hareketli ortalama için varsayılan periyod değeri için 20 ve standart sapma değeri için 2 değeri seçilir. Periyodun daha uzun seçilmesi halinde standart sapma oranı daha yüksek olacağından, standart sapma değeri mutlaka artırılmalıdır.

Bollinger bantları, trend içerisindeki kısa vadeli zirve, dip ve sıkıșmaların önceden tespit edilmesinde oldukça bașarılıdır. Bandın daralması çoğu zaman yön değișikliği
sinyalidir. Özellikle alt bant ile üst bant, çok önemli destek ve direnç seviyeleri
konumundadır. Üst band yakınlarında yükseliș hareketlerinin zorlanması satıș baskısının olușabileceği șeklinde yorumlanır. Üst bandın kırılması halindeyse, yükseliș hareketinin daha da hızlanabileceği șeklinde yorumlanır. Tersini düșünürsek, alt banda yakın seviyelerde düșüș hareketinin durulması, tepki alımlarının gelebileceği șeklinde yorumlanırken, bandın așağısına sarkılması ise düșüșün devam edeceği șeklinde yorumlanır.